ویتامین ای (E) یکی از ویتامین های محلول در چربی است. این ویتامین خاصیت آنتی‌ اکسیدانی دارد و از بافت ‌های بدن در مقابل اثرات مخرب برخی از ترکیب ‌های شیمیایی محافظت می‌کند. ویتامین ای برای نخستین بار از جوانه گندم جدا گردید و آلفا-توکوفرول نام گرفت. بعدها دو گونه دیگر به نام بتا-توکوفرول و گاما-توکوفرول کشف شدند که اثرشان نسبت به آلفا-توکوفرول کمتر بود.

این ویتامین در لایه چربی دیواره سلول و داخل سلول قرار می‌گیرد و از تخریب دیواره سلول جلوگیری می‌کند. هرچند ویتامین E مهم‌ترین عامل برای داشتن سیستم ایمنی قوی، پوست سالم و چشم‌های سالم است، اما همه فواید و خطرات ویتامین E هنوز خیلی مشخص نیست.
خاصیت آنتی اکسیدانی این ویتامین به آن اجازه می دهد تا از لطمه دیدن داخل رگها و سکته قلبی پیشگیری کند. کمبود ویتامین E بیشتر در بیماری‌ های قلبی نمود پیدا می‌کند. همچنین این ویتامین دارای خاصیت ضد انعقادی می‌باشد که به جریان راحت خون در رگ‌ هایی که دارای پلاکت‌ های چربی چسبنده به دیواره هستند، کمک می‌کند. ویتامین ای همچنین باعث افزایش توانایی دستگاه ایمنی بدن به منظور مقابله با بیماری ‌ها می‌شود. جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر، کمک به درمان بیماری ‌های چشمی مثل آب مروارید، کمک به درمان دژنراسیون وابسته ‌به‌ سن ماکولا، کاهش احتمال سکته قلبی در بیماران مبتلا به دیابت، کند کردن روند پیری سلول‌ ها، تقویت انسان در مقابل آلودگی‌ های زیست محیطی، مقابله با کم‌ خونی، درمان مشکلات ناشی از چربی‌ های بد هضم و کمک به بهبود بیماری‌ های پوستی، زخم ‌ها، اختلالات تولید مثل و کاهش درد های پیش از قاعدگی و کاهش علائم و نشانه ‌های لوپوس می‌شود.
همچنین این ویتامین در درمان انواع سرطان‌ ها مانند سرطان پروستات، پوست، و دهان کمک می‌کند. در تحقیقی نشان داده شده ‌است که مردانی که از آلفا توکوفرول بیشتری استفاده کردند، خطر ابتلاء به سرطان پروستات در آن ‌ها ۵۳٪ کمتر از سایر مردان بوده‌است.همچنین تحقیقات نشان داده که مصرف این ویتامین در دوران بارداری، خطر ابتلای نوزاد به بیماری آسم را کاهش می‌دهد. در این تحقیق مادران بارداری که کمترین میزان دریافت ویتامین ای را داشتند، نوزادان ‌شان پنج برابر بیشتر در معرض خطر ابتلاء به آسم قرار گرفتند. این ویتامین در جلوگیری از ابتلاء به سکته مغزی در افراد غیر سیگاری نقش دارد اما در افراد سیگاری خیر.
ویتامین ای خطر گسترش بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد.

میزان مصرف ویتامین ای

مصرف بیش از اندازه ویتامین ای

مصرف زیاد این ویتامین در مقایسه با سایر ویتامین‌های محلول در چربی، مشکلات کمتری برای بدن انسان ایجاد می‌کند، زیرا بدن انسان تا حدودی تحمل مقادیر زیاد ویتامین E را دارد. اما اگر مصرف این ویتامین، بیش از اندازه و به صورت مصنوعی (قرص و آمپول) باشد، باعث مسمومیت ‌های ویتامینی می‌شود.
از دیگر عوارض مصرف بیش از اندازه این ویتامین این است که بدن از دیگر ویتامین‌ های محلول در چربی استفاده نمی‌کند و کمبود این ویتامین ‌ها در بدن به وجود می‌آید. ازسوی دیگر، مصرف بیش از اندازه ویتامین E موجب اختلال در ذخیره ویتامین A در کبد می‌شود. همچنین باعث می‌شود مدت زمان انعقاد خون زیاد شود و حتی مصرف بیش از اندازه آن (بیش از ۴۰۰ واحد) خطر مرگ را به همراه دارد.
مصرف طبیعی این ویتامین حتی بیش از اندازه این عوارض را به دنبال ندارد. مصرف زیاد مکمل ویتامین E در ۸ هفته اول بارداری ممکن‌ است ۱٫۷ تا ۹ برابر خطر ابتلاء به نقص مادرزادی قلبی در کودکان را افزایش می‌دهد.


منابع حاوی ویتامین ای

این ویتامین عمدتاً در روغن برخی از گیاهان یافت می‌شود. روغن جوانه گندم غنی ‌ترین ماده غذایی از لحاظ ویتامین E می‌باشد. پس از روغن جوانه گندم، روغن فندق، روغن کانولا، روغن گلرنگ، روغن بادام، روغن هسته انگور و روغن آفتابگردان از اصلی‌ترین منابع این ویتامین به ‌شمار می‌آیند. روغن زیتون، روغن ذرت، آجیل تازه (فندق، بادام، گردو)، اسفناج، کلم پیچ، سویا و سیب زمینی نیز دارای مقادیری از این ویتامین هستند. همچنین در میوه‌ هایی مثل هلو یا مارچوبه نیز به‌ طور نسبی این ویتامین یافت می‌شود. در برخی از چربی ‌های حیوانی نیز، این ویتامین وجود دارد. ویتامین ای به صورت مصنوعی و به شکل قرص و آمپول نیز در دسترس است.
میزان نیاز روزانه بدن انسان به این ویتامین ۴ تا ۱۵ میلی‌گرم می‌باشد. این دارو اعتیاد آور است.
میزان ویتامین E در هر ۱۰۰ گرم از ماده غذایی حدوداً در اندازه زیر است: